تفاوت تشریفات گمرکی با ترخیص کالا

در این نوشته به دو مفهوم تشریفات گمرکی و ترخیص کالا می پردازیم. فعالین حوزه بازرگانی به خوبی از اهمیت هر دو عبارت آگاه هستند، اما گاهی بنا به دلایلی خاص، فرد به اشتباه هر دو مساله را یکی انگاشته و در روند تجاری سازمان خود مشکل و نارسایی مشاهده می کند. در صورتی که مجال کافی برای مطالعه مطلب تا انتها را ندارید همین اندازه کافی است که بدانید ترخیص کالا زیر مجموعه ای است از فرایند گسترده تشریفات گمرکی، اما اگر قصد دارید بار دیگر مفاهیم حیاتی بازرگانی را مرور کنید، ما را در سطرهای پیش رو همراهی فرمایید.

مقدمه؛ اهمیت و تفاوت تشریفات گمرکی و ترخیص کالا

واردات و صادرات در مقیاس منطقه ای و جهانی از یک سری اصول و قوانین پیروی می کند. پس از طی روندی مشخص، زمانی که کالا به گمرک یک کشور ورود پیدا کند، مجموعه اقداماتی برای رسیدن به مرحله ترخیص لازم است. در زبان فنی به این پروسه، تشریفات گمرکی گفته می شود. به بیان دیگر، در بخشی از این پروسه و پس از طی دقیق و اصولی مراحل آن به ترخیص کالا خواهیم رسید.

به بیان تخصصی و مطابق مفاد قانون امور گمرکی (ماده 1 ق.ا.گ)، “تشریفات گمرکی کلیه عملیاتی است که در اجرای مقررات گمرکی انجام می شود” و ترخیص کالا “خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی مربوط” است.

در نهایت می توان اینگونه گفت که روند بازرگانی مختلف خواهد شد اگر کمیت کار در تشریفات گمرکی لنگ بزند و این امر به خوبی اهمیت توجه به تشریفات گمرکی را برجسته و مشخص می سازد. با این مقدمه، زمان آن رسیده تا کمی دقیق تر به تشریفات گمرکی و تمایز این حوزه با ترخیص کالا می پردازیم.

تشریفات گمرکی از منظر مواد قانونی

در بخش ششم قانون امور گمرکی، ذیل ماده سی و هشت، تشریفات گمرکی به صورت مفهومی اینگونه تعریف می شود که:

“برای خروج کالا از اماکن گمرکی می بایستی یک سری تشریفات انجام شود، تشریفات گمرکی کالای ورودی در اولین گمرک مجاز صورت می پذیرد، این گمرکات توسط گمرک ایران اعلام می گردد.“

در همین راستا، ذیل ماده سی و نه، نکات دیگری درباره تشریفات گمرکی بیان می شود:

“برای انجام تشریفات گمرکی می بایستی کالا توسط صاحب یا نماینده قانونی آن، به شکل و تعداد نسخی که گمرک ایران معین نموده، اظهار (مواردی از تسلیم اظهارنامه معاف می باشد) و این اظهارنامه تسلیم گمرک گردد. لازم به ذکر است مسئولیت صحت مندرجات اظهارنامه و اسناد تسلیمی بر عهده صاحب کالا است.“

این بخش از قانون و آئین نامه های اجرایی آن، چندین ماده و تبصره دارد که ما قسمتی از آن را به صورت مفهومی بیان کردیم تا جدیت و گستردگی تشریفات گمرکی دقیق تر عیان شود. به بیان دیگر، اگر قصد دارید تمامی پروسه واردات، صادرات و ترخیص کالا را بی دردسر طی کنید، نیاز است به بندهای قانونی تسلط کامل داشته، یا اینکه تیمی متخصص، مجرب و کارکشته را پای کار بیاورید. زیرا خطا، حتی سهوی، می تواند خسارت های مالی و حقوقی در پی داشته باشد.

تشریح گام به گام تشریفات گمرکی واردات قطعی جهت ترخیص

به منظور ترخیص کالا با رویه واردات قطعی که در پی انجام تشریفات گمرکی صورت می پذیرد مراحل زیر طی خواهند شد:

1. تنظیم اسناد و اظهارنامه و ارائه آن ها به گمرک؛ مجموع اسنادی که برای ترخیص مورد نیازند عبارتند از:

• ثبت سفارش و بعضا مجوزات مورد نیاز؛
• فاکتور و لیست عدلبندی؛
• گواهی مبدا و در صورت نیاز گواهی بازرسی؛
• بارنامه ؛
• قبض انبار و ترخیصیه
• رسید ثبت ترخیصیه الکترونیک
• تمامی مدارک مورد نیاز از پروفرما تا کاتالوگ و بروشورهای مربوطه.

2. احراز هویت؛
3. کنترل گمرکی؛
4. صدور سند ترخیص در پی پرداخت؛
5. تسویه هزینه های انباداری، جابجایی کالا و…؛
6. صدور بیجک؛
7. بارگیری و خروج از انبار؛
8. مراجعه به درب خروج؛
9. اقدامات و کنترل های نهایی در درب خروج؛
10. خروج کالا از گمرک.

شایان ذکر است که ریزه کاری ها و جزئیات تخصصی تشریفات و ترخیص کالا حذف شده اند و روح مطلب ارائه گشته. در صورتی که به اطلاعات بیشتری نیاز دارید یا سوالی هرچند کوچک برای شما ایجاد شده، خوشحال می شویم که در بازرگانی کمره ئی پاسخگوی شما باشیم.

توجه به یک نکته درباره تشریفات و ترخیص کالا

پروسه ترخیص کالا در پی انجام تشریفات گمرکی، می بایستی از مجرای گمرکات تخصصی و مجاز انجام شود. به عنوان مثال اگر بخواهید پسته صادر کنید، گمرکات کرمان، مهرآباد و غرب تهران به شما خدمات می دهند.  این امر درباره فرش و محصولاتی همچون زعفران و دام زنده ممکن است متفاوت باشد.

جمع بندی نهایی؛ تشریفات و ترخیص کالا

در این مقاله به تشریفات گمرکی و ترخیص کالا نگاهی کلی داشتیم. چکیده بحث این بود که متوجه شدیم مرحله ترخیص کالا در پی یک سری اقدامات، موسوم به تشریفات گمرکی روی می دهد و در صورت بروز هرگونه مشکل، پروسه ترخیص، واردات یا صادرات مختل خواهد شد. فراتر از این، زمانی که اسناد و اظهارنامه کالای خود را به گمرک تحویل می دهید، مسئولیت صحت مندرجات اظهارنامه و اسناد تسلیمی متوجه صاحب کالا خواهد بود.

کوتاه سخن اینکه با رسیدن کالا به گمرک کار تمام نمی شود و مسیری دقیق به نام تشریفات گمرکی آغاز می گردد. افراد بسیاری هستند که به دلیل تجربه، تخصص و روابط بین المللی مناسب، تمامی پروسه واردات و صادرات را خود طی می کنند اما تشریفات و ترخیص کالا را به متخصصانی می سپارند که علاوه بر متن های قانونی، بروکراسی اداری گمرکات را می شناسند و توانایی ترخیص هر قلم کالایی را در خود به وجود آورده اند.

در صورتی که قصد دارید تشریفات گمرکی و ترخیص کالای خود را به دستان مجموعه ای معتبر و قابل اتکا بسپارید، می توانید روی ما حساب کنید. بازرگانی کمره ئی با مدیریت مهرداد کمره ئی به عنوان کارگزار گمرکی و بیش از ده سال سابقه در امور بازرگانی بین الملل و گمرکی آماده ارائه خدمات مطلوب در زمینه آموزش، مشاوره، حل اختلافات گمرکی، انجام امور مرتبط قبل از اظهار کالا به گمرک (ثبت سفارش، اخذ مجوزات و …)، انجام تشریفات گمرکی و ترخیص کالا از گمرکات اجرایی کشور (گمرک شهید رجایی بندرعباس، گمرک تهران، گمرک فرودگاه امام خمینی (ره)، گمرک غرب تهران و …) می باشد.